نام فایل : تاريخچه-بانكداري

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 21

حجم : 89 مگابایت

فصل سوم
آشنایی با حوزه تحقیق و متدولوژی
3-1
تاریخچه بانکداری
3-1-1
تاريخچه بانكداري در جهان
بانك در اصل ريشه ديني دارد.(توتونچیان، 1375) و زمان پيدايش آن به دوران بسيار ابتدايي زندگي بشر باز مي‌شود . در تمدنهاي قديمي معابدي وجود داشته كه

در اين معابد گنجينه‌هايي نگهداري

می‌شد كه كاهنان بر حسب نياز افراد آن دوره، با قرض دادن اجناس موجود در اين خزانه براي مدتي محدود به دو هدف دست می‌یافتند: از يك سو تشكر و قدرداني افرادي كه ذينفع بودند، نصيب آنها مي‌شد و از سوي ديگر به تعداد بيشتري از نيازمندان كمك مي‌كردند. زيرا افراد قرض‌گيرنده در مقابل خدمتي كه به آنها مي‌شد مي‌بايستي كمي بيشتر از ميزان دريافتي بازپرداخت كنند. بدين ترتيب معابد در بسياري از نقاط به مؤسسات وام دهنده مبدل شدند. اين معابد با كسب شهرت نه تنها شروع به جمع‌آوري هدايا نمودند بلكه به قبول سپرده نيز پرداختند و بدين ترتيب براي مردم فرصتي پيش آمد كه اجناس خود را در محلي مطمئن به امانت بگذارند و معابد نيز موفق شدند وام هاي بيشتري اعطاء كنند.
به طور كلي زندگي اجتماعي مستلزم مراودات اقتصادي و داد و ستد است. و داد و ستد بدون مكانيزم هدايت كننده پول، امكان‌ناپذير به نظر مي‌رسد. همچنين خطرات ناشي از نقل و انتقال پول، وصول مطالبات از مشتريان و سپردن وجه نقد به مكاني امن و مطمئن، از جمله عوامل ايجاد نخستين بانك و بانكداري در جهان به شمار ميرود.
در امپراطوري بابل معاملات بانكي به شيوة ابتدايي آن رواج داشت و حتي در قوانين حبورابي مقرراتي براي وام دادن و قبول سپرده‌هاي تجاري ذكر شده و دستوراتي در زمينه سرمايه‌گذاري عنوان گرديده است. در شهر بابل تجارتخانه‌ها و بانكهاي بزرگي وجود داشتند كه دادن حواله، تمسك، برات و نيز گرفتن ربح معمول بود. معابد اين شهر در حدود 200 سال قبل از ميلاد مسيح به عمليات بانكي محدود مبادرت مي‌ورزيدند و در مقابل وثيقه گرفتن اموال غير‌منقول، به مردم پول قرض مي‌دادند.
در كشور يونان علاوه بر بانكهاي خصوصي برخي از معابد هم به كار صرافي اشتغال داشتند. سپرده‌هاي مردم را پذيرفته و به اشخاص يا شهرها وام اعطا مي‌كردند.
از جمله اين معابد، معبد دلفي در شهر افسن بوده كه به علت جنگهاي مداوم داخلي، این شهر مطمئن‌ترين محل براي نگهداري و حفاظت از اموال گرانبها و پر ارزش بشمار مي‌رفت.
در رم باستان نيز بانكداري وجود داشت. عمليات بانكي بانكداران رومي از بيشتر جهات شبيه به عمليات بانكي كنوني بود كه شامل افتتاح حساب‌جاري و مدت‌دار به نفع افراد، پرداخت بهره به سپرده‌هاي مدت‌دار، صدور بروات تجارتي، دادن قرضه بانكي با بهره‌هاي متفاوت، رهن و صدور اعتبارنامه تجارتي و غيره بود.
در چين نيز در حدود قرن ششم قبل از ميلاد بانكداري رواج داشت. اختراع كاغذ در چين در رواج و گسترش بانكداري اهميت فوق العاده‌اي داشت زيرا اين كشف كاغذ بود كه براي اولين بار تهيه اسناد بانكي، تنظيم محاسبات و نگهداري و نقل و انتقال اسناد را به صورتي ارزان و ساده مقدور ساخت.
در قرون وسطي (قرن 5 تا 15 ميلادي) بانكداري و تجارت به مفهوم آنچه در يونان و رم وجود داشت، عملآ از بين رفت. از آنجا كه مسيحيت ربا را تحريم كرده بود، در قرون وسطي بيشتر فعاليت بانكداري توسط يهوديان اروپا صورت مي‌گرفت اما با آغاز رنسانس، مسيحيان نيز بانكداري ربوي را پذيرفته و بدين ترتيب بانكداري از توسعة خاصي برخوردار شد.
دورة جديد (قرن پانزدهم به بعد) با پيشرفت تدريجي تجارت و داد و ستد در سواحل درياي مديترانه، بخصوص در شهرها و نيز فلورانس شروع شد. با كشف آمريكا و راههاي جديد و استقرار روابط بازرگاني بين شرق و غرب، بتدریج دامنه فعاليت بانكي از سواحل درياي مديترانه به كشورهاي سواحل اقيانوس اطلس مانند: فرانسه، اسپانيا، پرتقال و انگليس گسترش پيدا كرد. در اين دوره، با ورود طلا و نقره فراوان از آمريكا و آثار پولي آن در كشورهاي مختلف اروپايي از يك طرف و رفع ممنوعيت دريافت بهره در آئين مسيح با فتواي جان كالون رهبر پروتستانها از طرف ديگر به ازدياد فعاليتهاي بانكي و تكامل آن كمك بسياري نمود.
3–1-2
تاريخچه بانكداري در ایران

در ايران قبل از دورة هخامنشي، صرافي به صورت كاملاًً ابتدايي وجود داشت ولي موبدان و شاهزادگان انحصار آن را در دست داشتند. دوره ساسانيان دوره رونق و توسعه صرافي بود. در اين دوران براي ارسال پول از شهري به شهر ديگر از برات استفاده مي‌شد. حتي واژه چك نيز از زبان پهلوي نشاًت گرفته است و در عهد ساسانيان نيز به كار مي‌رفت. بعدها به دليل رعايت موازين اسلامي در خصوص تحريم ربا، فعاليتهاي صرافي دچار محدوديت گرديد. در اواخر قرن نوزدهم توسعه امور تجارت و روابط تجارتي بين‌المللي موجب شد تا صرافان نتوانند جوابگوي كامل نيازها باشند و لزوم تاًسيس يك بانك مدرن در ايران احساس مي‌شد.
بانكداري مدرن سابقه طولاني در ايران ندارد. نخستين بانك در ايران، بانك جديد خاور (شرق)
. New Oriented Bank.
بود كه در سال 1266 شمسي در تهران آغاز به كار كرد. اين بانك يك مؤسسه انگليسي و مركز آن در لندن و حوزه عملياتي آن مناطق جنوبي آسيا بود. اين بانك نقطه ابتداي عمليات بانكي مدرن در ايران به حساب مي‌آيد. پس از اين بانك، بانكهاي ديگري نيز در ايران تأسيس شدند كه همة آنها يا بانكهاي خارجي و يا مؤسسات كوچك ايراني بودند. از جمله بانك شاهي
. Imperial Bank Of Persia

كه به موجب قرارداد رويتر در سال 1889 ميلادي در ايران تاًسيس شد. همچنين بانك استقراضي روس، بانك روس و ايران و بانك عثماني از جمله بانكهاي خارجي بودند كه در ايران شروع به فعاليت نمودند. بطوركلي مشخصات اين دوره از بانكداري ايران عبارت است از: بناي اوليه بانك به صورت شركت سهامي، داير كردن حساب جاري و معمول شدن چك، نگهداري حساب سپرده ثابت با مدتهاي مختلف و پرداخت سود به آن و صدور اسكناس.
در تاريخ 14 ارديبهشت 1306 لايحه مربوط به تشكيل بانك ملي از تصويب مجلس گذشت. براي بانك ملي عمليات زير لحاظ شده بود:
...