نام فایل : اثرات مهاجرت،شهرنشینی و بیکاری بر توسعه اقتصادی

فرمت : .ppt

تعداد صفحه/اسلاید : 59

حجم : 3 مگابایت

*
*
شهرنشيني بيش از پنج هزار سال قدمت دارد. تا سال 1900 از هر هشت نفر، فقط يكي در مناطق شهري زندگي مي‌كرد. اما در پايان قرن ببستم نيمي از جمعيت جهان شهرنشين بودند که دو سوم از اين جمعيت در كشورهاي جهان سوم زندگي مي‌كنند (گيلبرت وگاگلر، 1375:7).
گسترش شهرنشيني بخصوص در دوره معاصر سبب دل مشغولي بسياري از نخبگان و صاحبنظران گوناگون به مسائل و پيامدهاي ناشي از توسعه شهر وشهرنشيني شده است:گسترش شهرنشيني به عنوان يك پديده معمول در جوامع، موجب شده كه مسئله "شهر" يكي از مسائل مهم جامعه‌شناسي شود (ممتاز،1379:3 ).

*

نظام شهرنشینی و روند سریع آن در کشور های در حال توسعه سبب هجوم گسترده به شهرها و پیدایش بخش خدمات متورم، حاشیه نشینی گسترده، بیکاری پنهان، پیدایش دوگانگی شبکه های اجتماعی مهاجرین در شهرها می گردد.
شهرهای کشورهای رشد نیافته نهاد‌های دورگه‌ای هستند که در نتیجه دو واکنش پدید آمده‌اند:
اول واکنش به تقسیم کار اجتماعی که پدیده ای بومی است
دوم واکنش به ادغام در اقتصاد جهانی (گیلبرت و گاگلر 1375 : 31).

*
مهاجرت در معني عام كلمه يعني ترك سرزمين اصلي و ساكن شدن در سرزميني ديگر بطور موقت یا دائم.
تعريف ديگر مهاجرت عبارتست از تغيير محل اقامت ، ضمن عبور از مرزهاي سياسي براي مدتي بيش از يك سال
با توجه به اين تعريف دو نوع مهاجرت تشخيص داده مي شود:
مهاجرت داخلي ، يا درون مرزي
مهاجرت خارجي يا بين المللي

*
امروز برخلاف تاريخ باستان مهاجرت ديگر انگيزه هاي زيستي و بيولوژيكي و يافتن غذا و يا سرپناه ندارد
بلكه مهاجرت در جهان امروز پديده اي اجتماعي ـ اقتصادي ـ سياسي و فرهنگي است.

دونالد ـ جي ـ بوك مهاجرت را اينگونه تعريف مي كند مهاجرت عبارتست از پاسخ ارگانيسم انساني ، به نيروهاي اقتصادي ـ اجتماعي و جمعيتي در محيط.

« آستانه كوچ» نقطه اي است كه فرد احتمالاً در آن نقطه از نظر روحي ، رواني و ديگر ويژگي هاي فردي از موطن خويش حداقل از نظر پيوندهاي فكري ، معنوي فرد در آستانه مهاجرتي تغيير كرده و وي را به مهاجرت راغب مي سازد .
*
بسیاری از کشورهای روبه توسعه از آمیزهء سه پدیدهء مهاجرت سیل‏آسا از روستا به‏ شهر،بهره‏وری ناچیز کشاورزی و بیکاری و کم‏کاری فزایندهء شهری و روستایی به ستوه‏ آمده‏اند.این سه پدیده به هم گره خورده و هر یک دیگری را تقویت می‏کند
*
امروزه‏ با توجّه به تجربه کشورهای در حال توسعه کاملا روشن است که‏ آهنگ مهاجرت از روستا به شهر از آهنگ ایجاد مشاغل شهری‏ فزونی یافته و تا حدود زیادی از ظرفیت صنایع و خدمات‏ اجتماعی شهری در جذب مؤثّر کارگران فراتر رفته است .
لذا امروزه مهاجرت باید به عنوان اساسی ترين پدیدهء تقویت‏کنندهء کارگر اضافی شهری،بررسی می شود .
*
شهرنشینی بطئی(كند-آهسته) در فاصله سالهای 1300 تا 1340
شهرنشینی سریع از 1340 تا 1355
گرایش به شهرنشینی و افزایش مهاجرت های داخلی و جابجایی های جمعیت را نمی توان بدون ارجاع به الگوی  توسعه اقتصادی بیان کرد،
در این دوره شهرنشینی همراه با مشکلات شهری بوده است که باعث پیدایش نظریه های ضدشهری و بازگشت به روستا شده است اما این نظریه ها در برخورد با مسائل و مشکلات شهری کارساز به نظر نمی رسد.
  از ویژگی های مهم این دوره:
گسترش روابط سرمایه داری و نابودی شیوه های تولید سنتی،
روندهای مهاجرتی گسترده از روستا به شهر و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ،
تغییر تناسب جمعیت شهری و روستایی به نفع جمعیت شهری،
رشد سریع شهرهای بزرگ و خاصه پایتخت و پیچیدگی روزافزون زندگی شهری و بروز آنچه به مشکلات شهری معروف است، می باشد.
*
مدرنیزاسیون و یکپارچگی بازار داخلی به عنوان آغاز تحول شهری مطرح شده است.
روند مدرنیزاسیون که با اقدامات دولت رضاشاه آغاز شده بود، با شروع جنگ جهانی دوم و اشغال متوقف شد.
بنابراین طی دوره 1320 -1332 با وقفه ای در روند مدرنیزاسیون مواجه هستیم البته این دوره شروع مهاجرت های داخلی ایران است.
از کودتای 28مرداد 1332 تا 1345 روند مدرنیزاسیون دوباره ادامه یافته است.
*
   در این دوره زمینه های تضعیف شیوه های تولید ماقبل سرمایه داری در روستاها از طریق رونق نقدینه کاری فراهم می آمد.
تقریبا در این دوره با شهرنشینی و مهاجرت از روستا به شهر نیز روبرو نیستیم.
سالهای 1320 تا 1332 شروع حرکتهای مهاجرتی (البته نسبتا محدود) و آغاز شهرنشینی معاصر ایران است.
گسیختگی رابطه شهر و روستا و اتکاء روزافزون شهر به مازاد اقتصادی غیر کشاورزی(مخصوصا نفت) نیز از این دوره شروع می شود.
طی دوره 1332 تا 1340 میزان مهاجرت زیاد می شود.

در دوره شهرنشینی سریع رونق شهری و فروپاشی روابط سنتی تولید در روستا در اثر اصلاحات ارضی دو عامل تعیین کننده روند شهرنشینی در این دوره به حساب می آیند. بروز آنچه به مشکلات شهری معروف است، مقارن همین دوره از شهرنشینی است.
*
اثر مهاجرت در فرایند توسعه بسیار حادتر از تشدید بیکاری و کم‏کاری شهری است.
در واقع،اهمیّت پدیدهء مهاجرت حتی در تأثیر آن در تخصیص بخش منابع انسانی‏ نیست،
بلکه اثرات آن در رشد اقتصادی به‏طور کلی و در خصوصیات رشد و بویژه در نمودهای توزیعی آن است و از این‏ روست که مطالعهء مهاجرت در سالهای اخیر اهمیّت فزاینده‏ای‏ یافته است.
....